رابطه بین دانش ضمنی و بومی سازی تکنولوژی در ایران

مقولۀ "بومی­ سازی تکنولوژی" تنها با خرید سخت­ افزار آن شدنی نیست. از این­­رو، اینکه چرا در گذر تاریخ برخی از کشورها توانسته ­اند موانع توسعه­ نیافتگی را پشت­سر گذاشته و به پیشرفت برسند و کشورهای دیگر نظیر ایران در دور باطل توسعه­ نیافتگی گیر افتاده­اند به عنوان مسأله­ ای مهم در جهت گسترش توانمندی­ها نیازمند بررسی است. در این مقاله با بهره­ گیری از الگوی نهادگرایی به ­ویژه نحوۀ نگاه این الگو به عملکرد اقتصادی در طول تاریخ و نظریۀ آن راجع به سازمان تولیدی به بررسی وضعیت بومی ­سازی تکنولوژی در ایران پرداخته­ایم. این مقاله مبتنی بر روش توصیفی ـ تحلیلی می­باشد؛ برای توصیف از داده­های آماری منابع رسمی و برای تحلیل از دستگاه نظری نهادگرایی به منظور سنجش نقش دانش ضمنی و سرمایه­ های انسانی استفاده کرده­ایم. به منظور تبیین میزان موفقیت ایران در بومی ­سازی تکنولوژی سهم واردات کالاهای واسطه­ ای و سرمایه­ ای (به عنوان نماینده واردات تکنولوژی) را با توجه به تغییرات ارزش افزوده بخش صنعت در طول برنامه­ های توسعه (1393-1368) مورد بررسی قرار داده­ایم. یافته­ ها حاکی از عدم تحقق بومی سازی تکنولوژی در کشور است. برای تحقق توسعه­، باید به تدریجی و انباشتی بودن ظرفیت­های سازمانی توجه و تمهیدات نهادی لازم راجع به انتقال تکنولوژی فراهم شود و اصلاحات نهادی، مقدم بر انتقال تکنولوژی باشد.